در آستانه عید غدیر قرار داریم. این عید را به شما تبریک میگویم و جملهای از کتاب یکی از مدافعان حریم شیعه اهل بیت علیهم السلام مرحوم عبدالحسین شرف الدین نقل میکنم. وی کتابی دارد با نام «المراجعات». این کتاب مجموعه نامههایی است که بین او به عنوان یک عالم شیعی و رئیس دانشگاه الازهر به عنوان یک عالم برجسته اهل سنت مصر مبادله شده است و به بحث درباره مذهب شیعه و دفاع از کیان اعتقادی مکتب اهل بیت میپردازد. کتاب بسیار خواندنی و دقیق است. به فارسی هم ترجمه شده است. فعلاً چند ترجمه آن در بازار موجود است از جمله ترجمه آقای جعفر امامی که با نام رهبری امام علی (ع) در قرآن و سنت چاپ شده است. توصیه میکنم علاقمندان به این نوع بحثها حتماً کتاب را ببینند.
همانطور که میدانید اهل سنت در فقه عمل به یکی از چهار گرایش فقهی مالکی، حنفی، حنبلی و شافعی را جایز میدانند. در یکی از نامهها شیخ الازهر میپرسد چرا شما شیعیان از مذاهب چهارگانه پیروی نمیکنید و در امت اسلامی اختلاف ایجاد کردهاید؟! پاسخ مرحوم شرف الدین خواندنی است. وی مینویسد:
اتفاق و اتحاد مسلمانان از این طریق صورت میگیرد که شما مذهب اهل بیت علیهم السلام را آزاد اعلام کنید و آن را همچون یکی از مذاهب خود بدانید (که هر مسلمانی بتواند طبق آن عمل نماید) آن چنان که نظر پیروان هر کدام از مذاهب شافعی، حنفی، مالکی و حنبلی نسبت به شیعه آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم، همچون نظرشان نسبت به پیروان مذاهب دیگر باشد. از این راه است که پراکندگی مسلمین به اجتماع تبدیل میشود و پیوند اجتماعیشان محکم و منظم خواهد شد.
ایشان تأکید میکند که اختلافات میان فرقههای اهل سنت، کمتر از اختلاف اهل سنت با شیعه نیست و در ادامه مینویسد که اگر جایز است که چهار مذهب باشد، چرا پنجمین آن جایز نباشد؟! چطور ممکن است که چهار مذهب موافق با اجتماع و اتحاد مسلمانان باشد، اما همین که به پنج رسید، اجتماع از هم پراکنده میشود و مسلمانان هر کدام به راهی میروند (و موجب از هم گسیختگی آنها میشود)؟!
نکته مهم در این عرصه آن است که رسمیت دادن به مذاهب چهارگانه فقهی و انحصار عمل به آن، باید مستند به دلیل عقلی یا نقلی معتبر باشد. توافق به انحصار مذاهب فقهی در چهار یا پنج مذهب، به خودی خود، دلیل حقانیت مذاهب فقهی محسوب نمیشود. شیعه محتاج به رسمیت شناخته شدن مذهبش توسط اهل سنت و دیگران نیست؛ شیعه مدعی است دلائل معتبر و قانعکنندهای دارد که حقانیت عقاید مذهب شیعه را نشان میدهد و بر این اساس، نه تنها اعتقاد به آرای کلامی و عمل به احکام فقهی شیعه را مجاز، بلکه لازم و واجب میداند.